Zaštićena područja predstavljaju prostore koji imaju izraženu geološku, biološku, ekosistemsku ili predeonu raznovrsnost i zbog toga se aktom (dokumentom) o zaštiti proglašavaju zaštićenim područjima od opšteg interesa.

U AP Vojvodini pod zaštitom se trenutno nalazi 138 zaštićenih prirodnih dobara, koja zauzimaju površinu od 148.599,6 ha odnosno 6,91 % ukupne površine Vojvodine.

Delovi geološkog i paleontološkog nasleđa, kao i biološka dokumenta koji imaju izuzetan naučni, obrazovni i kulturni značaj, mogu se štititi kao pokretna zaštićena prirodna dokumenta.

Pokretna zaštićena prirodna dokumenta mogu biti:

Za svako prirodno dobro koje se stavlja pod zaštitu donosi se poseban akt kojim se proglašava zaštita toga dobra, utvrđuju mere i režimi njegove zaštite i određuje pravni subjekt koji će sprovoditi propisane režime zaštite tj. upravljač.

Režim zaštite jeste skup mera kojima se određuje način i stepen zaštite, korišćenja, uređenja i unapređenja zaštićenog prirodnog dobra. Izdvajanje režima zaštite vrši se na osnovu stepena očuvanosti prirodnih vrednosti, potrebe primene aktivnih mera zaštite i mogućnosti selektivnog i ograničenog korišćenja prirodnih resursa.

Na zaštićenom području uspostavljaju se sledeći režimi zaštite:

Režim zaštite I stepena - stroga zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa izvornim ili malo izmenjenim ekosistemima izuzetnog naučnog i praktičnog značaja, kojom se omogućavaju procesi prirodne sukcesije i očuvanje staništa i životnih zajednica u uslovima divljine.

Režim zaštite I stepena:
1) zabranjuje korišćenje prirodnih resursa i izgradnju objekata;
2) ograničava radove i aktivnosti na naučna istraživanja i praćenje prirodnih procesa, kontrolisanu posetu u obrazovne, rekreativne i opštekulturne svrhe, kao i sprovođenje zaštitnih, sanacionih i drugih neophodnih mera u slučaju požara, elementarnih nepogoda i udesa, pojava biljnih i životinjskih bolesti i prenamnožavanja štetočina, uz saglasnost Ministarstva.

Režim zaštite II stepena - aktivna zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa delimično izmenjenim ekosistemima velikog naučnog i praktičnog značaja i posebno vrednim predelima i objektima geonasleđa.
U II stepenu zaštite mogu se vršiti upravljačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, bez posledica po primarne vrednosti njihovih prirodnih staništa, populacija, ekosistema, obeležja predela i objekata geonasleđa, obavljati tradicionalne delatnosti i ograničeno koristiti prirodni resursi na održiv i strogo kontrolisan način.

Režim zaštite II stepena:
1) zabranjuje izgradnju industrijskih, metalurških i rudarskih objekata, asfaltnih baza, rafinerija nafte, kao i objekata za skladištenje i prodaju derivata nafte i tečnog naftnog gasa, termoelektrana i vetrogeneratora, luka i robno-trgovinskih centara, aerodroma, uslužnih skladišta, magacina i hladnjača, vikendica i drugih porodičnih objekata za odmor, eksploataciju mineralnih sirovina, treseta i materijala rečnih korita i jezera, preoravanje prirodnih travnjaka, privredni ribolov, unošenje invazivnih alohtonih vrsta, izgradnju objekata za reciklažu i spalјivanje otpada i obrazovanje deponija otpada;
2) ograničava regulaciju i pregrađivanje vodotoka, formiranje vodoakumulacija, melioracione i druge hidrotehničke radove, izgradnju hidroelektrana, solarnih elektrana i elektrana na bio-gas, objekata turističkog smeštaja, ugostiteljstva, nautičkog turizma i turističke infrastrukture i uređenje javnih skijališta, izgradnju objekata saobraćajne, energetske, komunalne i druge infrastrukture, stambenih i ekonomskih objekata polјoprivrednih gazdinstava, tradicionalno korišćenje kamena, gline i drugog materijala za lokalne potrebe, izgradnju ribnjaka, objekata za konvencionalno gajenje domaćih životinja i divljači, ribolov, lov, sakuplјanje glјiva, divlјih bilјnih i životinjskih vrsta, gazdovanje šumama i šumskim zemlјištem, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, unošenje vrsta stranih za divlji biljni i životinjski svet regije u kojoj se nalazi zaštićeno područje i primenu hemijskih sredstava.

Režim zaštite III stepena - proaktivna zaštita, sprovodi se na zaštićenom području ili njegovom delu sa delimično izmenjenim i/ili izmenjenim ekosistemima, predelima i objektima geonasleđa od naučnog i praktičnog značaja.
U III stepenu zaštite mogu se vršiti upravlјačke intervencije u cilju restauracije, revitalizacije i ukupnog unapređenja zaštićenog područja, razvoj sela i unapređenje seoskih domaćinstava, uređenje objekata kulturno-istorijskog nasleđa i tradicionalnog graditeljstva, očuvanje tradicionalnih delatnosti lokalnog stanovništva, selektivno i ograničeno korišćenje prirodnih resursa i prostora uz potrebnu infrastrukturnu i drugu izgradnju.

Režim zaštite III stepena:
1) zabranjuje izgradnju rafinerija nafte i objekata hemijske industrije, metalurških i termoenergetskih objekata, skladišta nafte, naftnih derivata i prirodnog gasa, unošenje invazivnih alohtonih vrsta i obrazovanje deponija;
2) ograničava izgradnju drugih industrijskih i energetskih objekata, asfaltnih baza, objekata turističkog smeštaja i javnih skijališta, infrastrukturnih objekata, skladišta industrijske robe i građevinskog materijala, vikendica, eksploataciju i primarnu preradu mineralnih sirovina, obrazovanje objekata za upravlјanje otpadom, izgradnju naselja i širenje njihovih građevinskih područja, lov i ribolov, formiranje šumskih i poljoprivrednih monokultura, primenu hemijskih sredstava i druge radove i aktivnosti koji mogu imati značajan nepovolјan uticaj na prirodne i druge vrednosti zaštićenog područja.

Režimi zaštite i granice delova zaštićenog područja sa različitim režimima zaštite utvrđuju se aktom o proglašenju zaštićenog područja na osnovu studije zaštite. Režim zaštitne zone zaštićenog područja zabranjuje i ograničava radove i aktivnosti za koje se (u postupku utvrđenim zakonom i drugim propisima) utvrdi da mogu imati značajan nepovoljan uticaj na biološku raznovrsnost, vrednosti geonasleđa i predela tog zaštićenog područja. Vlada bliže propisuje režime zaštite, postupak i način njihovog određivanja i objekte, radove i aktivnosti koji su zabranjeni ili ograničeni.

U nacionalnom parku mogu se, u skladu sa posebnim zakonom, zabraniti radovi i aktivnosti koji su režimima zaštite iz ovog člana ograničeni.

Zaštita prirode je niz mera i aktivnosti usredsređenih na sprečavanje oštećenja prirode, prirodnih vrednosti i prirodne ravnoteže. Ova oštećenja najčešće su posledica ljudske aktivnosti usled neusaglašenosti društvenog razvoja i raspoloživih prirodnih resursa.

Zakonom o zaštiti prirode uređuje se zaštita i očuvanje prirode, biološke, geološke i predeone raznovrsnosti kao dela životne sredine. Pod pojmom prirode u ovom kontekstu podrazumeva se jedinstvo geosfere i biosfere, izloženo atmosferskim promenama i različitim uticajima kao i prirodna dobra i prirodne vrednosti koje se iskazuju biološkom, geološkom i predeonom raznovrsnošću.

Zaštićena prirodna dobra su zaštićena područja, zaštićene vrste i pokretna zaštićena prirodna dokumenta. Proglašavanjem zaštićeni prirodnih dobara direktno se štiti prostor i stvaraju se osnovni preduslovi za očuvanje prirode, biološke, geološke i predeone raznovrsnosti sa jedne strane, dok se sa druge strane stvaraju uslovi i za očuvanje pokretnih prirodnih dokumenata koji imaju izuzetan naučni, obrazovni i kulturni značaj (zaštićeni herbarijumi, zbirke leptira, muzejski eksponati i sl.). Zaštićena prirodna dobra su jedna od najvažnijih zaostavština koje čovečanstvo može ostaviti budućim generacijama.

Programe i izveštaje rada PZZP možete pronaći ovde Dokumenta PZZP

Izdavanje rešenja o uslovima zaštite prirode

Korišćenje prostora, prirodnih resursa, i područja zaštićenih prirodnih dobara regulisano je, između ostalog, određivanjem uslova pod kojima se to korišćenje može odvijati. Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, na osnovu podnetog zahteva, izdaje akt o uslovima zaštite prirode u vidu rešenja.

Uslovi Zavoda pribavljaju se prilikom izrade osnova i programa upravljanja i korišćenja prirodnih resursa, prostorno-planske kao i projektno-tehničke dokumentacije, odnosno kada nosilac projekta (pravno i fizičko lice) koristi prirodne resurse, obavlja građevinske i druge radove, aktivnosti i intervencije koje mogu imati negativan uticaj na prirodu, posebno na stanje biodiverziteta zaštićenih područja, staništa zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta, kao i druge elemente nacionalne ekološke mreže Republike Srbije.

Ukoliko podnosilac zahteva u roku od dve godine od dobijanja rešenja o uslovima zaštite prirode ne otpočne radove i aktivnosti na koje se rešenje odnosi, dužan je da pribavi novi akt. Protiv rešenja Zavoda može se izjaviti žalba Pokrajinskom sekretarijatu za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine u roku od 15 dana od dana prijema rešenja.

Zahtev za izdavanje rešenja o uslovima zaštite prirode obavezno sadrži: